Οικογενειακή θεραπεία

Κύρια χαρακτηριστικά της οικογενειακής θεραπείας κατά τη θεωρία των αντικειμενότροπων σχέσεων
Η οικογενειακή θεραπεία ψυχαναλυτικής προσέγγισης στοχεύει στην κατανόηση των διεργασιών οι οποίες συνδέονται με τη δυναμική των αντικειμενοτρόπων σχέσεων καθώς και τις κοινές παραδοχές γύρω απο τις οποίες οργανώνεται η οικογένεια. Η βασική υπόθεση της ψυχαναλυτικής παρέμβασης είναι οτι οι αλλαγές στο σύστημα δεν επαρκούν για να αλλάξει το άτομο. Αν και η παρουσία του συμπτώματος συνιστά ένδειξη της δυσλειτουργίας του συστήματος, ωστόσο η απάλειψή του δεν συνιστά το κύριο μέλημα(Τσαμπαρλή, 2004). Η θεωρία των αντικειμενοτρόπων σχέσεων έχει σαν βάση την ψυχαναλυτική θεωρία ,ωστόσο διαφοροποιείται απο αυτήν, καθώς θεωρεί πως η ανθρώπινη συμπεριφορά έχει ως εγγενές κίνητρο τη δημιουργία σχέσης του Εγώ με το αντικείμενο και οχι την ικανοποίηση των ενορμήσεων.
Ποιοί είναι οι στόχοι της οικογενειακής θεραπείας με την ψυχαναλυτική προσέγγιση των αντικειμενότροπων σχέσεων? Ένας αρχικός στόχος της θεραπείας είναι η συναισθηματική αυτονόμηση των μελών της και να βοηθηθεί η οικογένεια ώστε να μπορεί να παρέχει στα μέλη της ενα ασφαλές κράτημα(Τσαμπαρλή, 2004). Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό να κατανοήσουν τα μέλη της τις προβολές που κάνουν ο ένας στον άλλο, να αποδίδουν δηλαδή σε κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας δικά τους συναισθήματα και φαντασιώσεις και τις οποίες προβολές έχουν αποποιηθεί( Scharff,1991).
Πολύ συχνά οι οικογένειες έρχονται με αίτημα να θεραπευτεί ενα συγκεκριμένο μέλος της οικογένειας, είτε ενα απο τα παιδιά είτε ενας απο τους συζύγους, ωστόσο ο θεραπευτής προσεγγίζει τη θεραπεία γνωρίζοντας οτι το μέλος που εμφανίζει μια «προβληματική»συμπεριφορά, εκφράζει τη δυναμική όλης της οικογένειας. Είναι σημαντική επομένως η συμβολή όλων των μελών προκειμένου να επιτευχθεί μια αλλαγή.
Ποιά είναι τα χαρακτηριστικά της διαδικασίας?
1. Στις πρώτες συνεδρίες, στις οποίες συμμετέχει όλη η οικογένεια, γίνεται η λήψη του ιστορικού. Αυτό περιλαμβάνει τους διάφορους κύκλους ζωής της οικογένειας αλλά και το οικογενειακό ιστορικό καθενός απο τους γονείς. Ο θεραπευτής φροντίζει έτσι ώστε να δημιουργηθεί ενα κλίμα ασφάλειας και αποδοχής που θα επιτρέψει στα μέλη της οικογένειας να αντέξουν τον ψυχικό πόνο που αναπόφευκτα θα προκύψει κατά της θεραπευτική διαδικασία και τα αμφιθυμικά τους συναισθήματα κατά την πορεία αλλαγής.
2. Κατόπιν, και αφού η οικογένεια θέλει να προχωρήσει γίνεται η συμφωνία του πλαισίου μέσα στο οποίο θα γίνει η θεραπευτική διαδικασία. Το πλαίσιο αυτό περιλαμβάνει την τακτικότητα και συχνότητα των συνεδριών, καθώς και το κόστος της θεραπείας. Το σύνηθες θεραπευτικό πλαίσιο το οποίο προτείνεται είναι η συνάντηση με την οικογένεια σε εβδομαδιαία βάση για μια ώρα και ένα τέταρτο ή ανα δύο εβδομάδες για μιάμιση ώρα.
3. Στη συνέχεια και αφού ο θεραπευτής διαθέτει αρκετά στοιχεία μπορεί να αρχίσει να κάνει συνδέσεις ανάμεσα στο ιστορικό της οικογένειας και στα τρέχοντα προβλήματα που έχουν ανακύψει, καθώς και να ερμηνεύσει την αμυντική λειτουργία των προβλημάτων αυτών, με ποιό τρόπο δηλαδή μπορεί να εξυπηρετούν την οικογενειακή ισορροπία. Οι ερμηνείες επίσης, μπορεί να αφορούν τους τρόπους με τους οποίους επαναλαμβάνονται στην οικογένεια παλαιότερα οικογενειακά μοτίβα και δυναμικά σχέσεων που αφορούν τις οικογένειες προέλευσης των γονέων.
4. Η θεραπευτική παρέμβαση εστιάζει σε όλη την οικογένεια αλλά και σε κάθε μέλος ξεχωριστά, μέχρις ότου αρχίσει να υπάρχει κάποια αλλαγή στην οικογενειακή λειτουργία και μια σταδιακή χαλάρωση των αμυνών.
Πότε συνιστάται η οικογενειακή θεραπεία?
1. Όταν η οικογένεια βρίσκεται σε ενα συγκεκριμένο αναπτυξιακό στάδιο κατά τον κύκλο ζωής της. Το στάδιο αυτό μπορεί να είναι η γέννηση ενός παιδιού, όταν το παιδί ξεκινάει το σχολείο, ή όταν φεύγει απο το σπίτι κατά τη διάρκεια των σπουδών του, όταν κάποιος απο τους συζύγους μείνει άνεργος,ή βρει καινούργια εργασία, η αρρώστια ή ο θάνατος φίλων και συγγενικών προσώπων , ενα διαζύγιο κ.ό.κ.
2. Όταν υπάρχει οικονομική και συναισθηματική εξάρτηση ενός ενήλικού μέλους της οικογένειας απο αυτήν και μένει ακόμη στο πατρικό σπίτι.
3. Όταν παρόλο που μπορεί κάποια μέλη ξεχωριστά να βρίσκονται σε συνολική λειτουργία της οικογένειας και χρειάζεται να διερευνηθούν.

 
BΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Τσαμπαρλή, Α., (2004). Η ψυχαναλυτική προσέγγιση της οικογένειας. Εκδόσεις Ατραπός.
2. Scharff, D., & Scharff, J. (1991). Object relations family therapy. Rowman & Littlefield Publishers, Inc. United States of America.